سوال از شما : در باره فمنیسم برایم توضیح دهید ؟

پاسخ از ما :

بى‏گمان ستم به زنان یکى از سیاه‏ترین نقطه‏هاى تمدن بشرى است; چه آن زمان که زن، انسان شناخته نمى‏شد و مانند حیوانات اهلى به شمار مى‏آمد و هنگام قحطى براى استفاده از گوشتش به قتل مى‏رسید; و چه همین اواخر که قوانین اروپا زن را از اغلب و اهم حقوق محروم مى‏ساخت . هر گونه تلاش در بهبود این روند موجه و معقول مى‏نماید . یکى از جریان‏هاى مدعى انحصار در دفاع از حقوق زنان، رویکرد فمینیستى است . فمینیسم که از واژه Feme به معنى زن مشتق است به معنى عقیده به حقوق زنان و گرایش به دفاع از زن است. «فمینیسم‏» (feminism) واژه‏اى فرانسوى است که در قرن نوزدهم به «جنبش زنان‏» اطلاق مى‏شد و امروزه به «دفاع از حقوق اساسى زنان بر اساس آرمان برابرى‏طلبى‏» اطلاق مى‏شود . جنبش‏هاى دفاع از حقوق زنان در آغاز براى اعتراض به برخى نابرابرى‏هاى اجتماعى شکل گرفتند، اما با گذشت زمان به جریانى فرهنگى و سیاسى تبدیل شدند; جریانى که بر اساس انگاره‏هاى مشخص ایدئولوژیکى به تحلیل نابرابرى‏هاى زنان و آرمان‏هاى زنانه (feminine) مى‏پرداخت و راهبردهایى خاص مطرح مى‏کرد . نهضت‏برابرى‏طلبى زنان که به صورت جنبش سیاسى سازمان یافته و منسجم از سابقه‏اى کم‏تر از دو قرن برخوردار است ، در ذات خود گرایش‏هاى مختلف سیاسى، اجتماعى و ایدئولوژیک دارد در سال 1916 حزب ملى زنان فعالیت خود را آغاز کرد. با انقلاب صنعتى، نهضت‏هاى فمینیستى نیز فشار خود را در راستاى اشتغال زنان در فعالیت‏هاى صنعتى افزایش دادند. بدون آن که براى کانون خانواده و نقش حیاتى آن به عنوان همسر و مادر، برنامه‏اى اندیشیده باشند. به نام آزادى زن و برابرى او با مرد، جایگاه والاى زن به عنوان مربى جامعه لگدمال شد و ارزش اقتصادى دادن به وقت و کار وى، جانشین ارزش نقش تربیتى او گردید. سیگار ویژه زنان، حق انتخاب براى تنها زیستن و تشکیل خانواده یک نفره، ایجاد مرکز بحران تجاوز، عشق آزاد و... از ارمغان‏هاى دیگر این جریان بود. با وجود این مهم‏ترین دغدغه آنان ارتقاى موقعیت زنان در جامعه و ایجاد برابرى و همسانى بین زن و مرد است . «البته این نکته حائز اهمیت است که بدانیم همه کسانى که صادقانه مى‏گویند براى منافع زنان اهمیت قائل هستند، فمینیست نیستند . مساله مهم نحوه تفسیر این منافع است . کسى که منافع زنان را بر اساس نگرش سنتى به زن تفسیر مى‏کند، فمینیست نیست . چنین شخصى ممکن است واقعا به حمایت از منافع زنان بپردازد، اما از دیدگاه یک فمینیست اساسا در شناخت این منافع دچار خطا شده است .. . . از نظر فمینیست‏ها، جامعه تحت‏حاکمیت مردان، به نفع مردان و علیه منافع زنان و در یک کلمه «مرد سالار» بوده است‏» و فمینیسم در اصل شورشى است علیه نگرش سنتى به زنان و نقش آنان در جامعه; با این باور که استناد به عوامل بیولوژیکى یا روان‏شناختى در تقسیم وظایف و تفکیک برخى کارکردها به زنانه و مردانه، توجیهى ساختگى براى موقعیت پایین‏تر زنان در جامعه است‏» .
انواع نظریه‌های فمنیستی
انواع نظریه‌های فمنیستی را می‌توان در سه نظریه مطرح کرد:
1. تفاوت(جایگاه و تجرب? زنان در بیشتر موقعیتها، با جایگاه و تجرب? مردان در همان موقعیتها تفاوت دارد)؛
2. نظری? نابرابری(جایگاه زنان در بیشتر موقعیتها نه تنها متفاوت از جایگاه مردان، بلکه از آن کم بهاءتر و با آن نابرابر است)؛
3. نظری? ستمگری(زنان علاوه بر نابرابر بودن و تفاوت داشتن از مردان تحت ستم نیز قرار دارند، یعنی تحت قید و بند، تابعیت، تحمیل، سوء استفاده و بدرفتاری مردان به سر می‌بردند).
هر کدام از این نظریه‌ها شاخه‌های متفاوت دارند. بطوری که خود نظری? تفاوت‌های جنسی در حوزه‌های فمنیسم لیبرالی و فمنیسم مارکسیستی و نظریه ستمگری در حوز? فمنیسم روانکاوانه و فمنیسم رادیکالی و فمنیسم سوسیالیستی بحث و تبیین شده است.